Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği üyesi ülkelere girerken ABD vatandaşlarından vize istenmesine iki ay içinde başlanması yönünde Avrupa Komisyonu’na tavsiye kararı aldı. Karar, ABD hükümetinin yeni Avrupa Birliği üyelerine vize muafiyeti uygulama yükümlülüğünü yerine getirmeme ısrarı üzerine oy çokluğuyla alındı.
Washington, AB’ye yakın geçmişte üye olan Polonya, Kıbrıs, Bulgaristan, Romanya ve Hırvatistan‘a, ABD-AB vize anlaşması çerçevesinde uygulaması gereken vize muafiyeti taahhüdünü uzun süredir uygulamıyor. Amerikalılar 28 Avrupa Birliği üyesi ülkeye vizesiz giriş yapabilirken, sadece 23’ünden gelenlerden vize talep etmiyor.
Avrupa Parlamentosu‘nun kararlarının yasaya dönüşüp uygulanması için normalde Avrupa Komisyonu’nun ve üye ülkelerin meclislerinin onayından geçmeleri gerekiyor ki bu da yıllar alabilecek bir süreç. Ancak bu son vize kararında AP, ABD ile AB arasındaki vizelerin kaldırılması anlaşmasında yer alan özel mütekabiliyet maddesini öne sürüyor. Bu maddeye göre “taraflardan biri 24 ay içinde vize serbestisini yüzde 100 uygulamaya başlamazsa mütekabiliyet esasına göre diğer taraf da 12 ay için diğer tarafa uyguladığı vize serbestisini askıya alır”. Yani aslında Amerikan vatandaşlarına AB’ye girişte vize istenmesine başlanmasına esas teşkil eden hukuki durum zaten oluşmuş durumda ve Avrupa Komisyonu da bu maddeye dayanarak kararı iki ay içinde yürürlüğe koymak zorunda.
Akdeniz ülkeleri aceleci değil
AB ile benzer bir anlaşması bulunan Kanada da Bulgaristan ve Romanya vatandaşlarından vize talep ediyor. Ancak Kanada, uygulamayı Aralık ayında kaldıracağı sözü vermiş durumda. ABD ise her hangi bir söz vermek istemiyor ve gerekçe olarak söz konusu 5 ülkeden gelen ziyaretçilerin kimliğini doğrulama ve güvenlik onayından geçirme olanaklarının bulunmamasını gösteriyor. Bazı görüşlere göre Washington’ın esas kaygısı, bu ülkelerden ABD’ye “Suriye kökenli teröristlerin” girecek olması ihtimali. Başkan Donald Trump, Ocak’ta yedi Müslüman ülkenin vatandaşlarına ABD’ye giriş yasağı getirmiş, uygulama ABD mahkemelerince askıya alınmıştı.
Bazı Avrupa Birliği üyesi ülkeler, 2014’te ABD’ye bu yönde bir uyarı notası verilmiş ve olumlu geri dönüş alınmamış olsa da, AP kararının uygulamaya geçirilmesinde aceleci davranmak istemiyor. 2015’te AB bölgesine giriş yapan Amerikalıların sayısı 12.6 milyon olmuş. Geçen yıl AB üyesi ülkeleri ziyaret eden ABD ve Kanada vatandaşları toplam 57 milyar dolar bırakmış. Büyük kısmı ABD vatandaşlarınca İtalya, İspanya, Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde bırakılan bu paranın, vize uygulamasının geri gelmesiyle büyük oranda azalmasından korkuluyor.
