Aşırı turizm, son beş on yıldır gittikçe daha sık dile getirilen bir kavram; özellikle çok turist çeken şehir ve beldelerin tarihi, doğal ve sosyal doku üzerinde kalabalık ve yoğun trafiğin neden olduğu yıkıcı etkiyi işaret ediyor. Gün geçtikçe eldeki zengin dokunun kaybolmakta olduğunu gören hükümet ve belediyeler, olumsuz etkileri gittikçe artan turist akını karşısında yeni önlemleri hayata geçiriyor. Aşağıdaki 10 kent ve bölge, sürdürülebilir turizm için en kararlı politikaları uygulayanların başında geliyor.
Santorini
Kruvaziyer turizminin dünyadaki en şöhretli duraklarından biri. Ancak bu büyüleyici adaya ayak basan turist sayısının son yıllarda hızla artması, bazı kısıtlamaları zorunlu kılmış. Geçen yıldan beri Santorini‘ye gemilerle gelen turist sayısına günlük 8 bin tavanı getirilmiş. Uzun süredir, yeni otel yapımı da çok sıkı kısıtlama ve şartlara tabi. Adanın en popüler olduğu yaz aylarında işletmelere dönemsel vergiler getirilerek insanların sezon dışında adaya gelmesinin özendirilmesi de düşünülüyor.
Venedik
Aldığı turist sayısı küresel ekonomik kriz sırasında bile artmayı sürdüren az sayıda kentten biri Venedik. Geçen yıl 30 milyon turistin ziyaret ettiği şehirdeki doku bozulması o denli riskli bir noktaya geldi ki, Birleşmiş Milletler şehri ‘tehlike altındaki dünya mirası’ listesine almak üzere. Belediye, San Marco Meydanı gibi şehrin en çok ziyaretçi alan noktalarında sürekli insan sayısı ölçümü yapıyor, yoğunluğa bağlı olarak günlük uyarılar yayınlıyor, tarihi eserlere zarar gelmemesi için polisiye tedbirleri gündelik olarak planlıyor.
Amsterdam
Küçük bir şehir olan Amsterdam, yılda 5.3 milyon turistin yıkıcı etkisini kaldıramaz noktaya geldi. Şehir belediyesi, turistlerin Airbnb yoluyla ev/oda kiralama sürelerine üst sınır getirdi, şehrin tarihi ve kültürel merkezinde sadece turistlere yönelik olarak çalışacak dükkan, mağaza, bisiklet kiralama, kafe ve büfe gibi girişimler için ruhsat vermemeye başladı. Şehrin tamamındaysa yeni büyük otel yapımına bir süredir izin verilmiyor.
Dubrovnik
Hırvatistan’ın Türkiye vatandaşlarına vize uygulamadığı zamanlarda akın ettiğimiz Dubrovnik, ülke AB üyesi olduktan sonra artık daha da zor vize alabilen Türk insanının olmasa bile dünya turizminin en popüler destinasyonlarından biri haline geldi. Game of Thrones dizisinin ana setlerinden birinin de bulunduğu kent, 2018’de limana yanaşan turist gemisi ve gemiden inen turist sayısına sınır getirdiğini açıkladı. Buna göre turlar yoluyla günde 4 binden fazla turistin kente gelmesi engellenecek. Hırvatistan, çok yakın geçmişte, ünlü Skradinski Buk çağlayanlarına da ziyaretçi sınırlaması getirmişti.
Galápagos Adaları
Aşırı turizmin çevresel etkisinin çok yoğun yaşandığı bir doğa harikası Galapagos Adaları. Bağlı olduğu Ekvador‘da son yıllarda siyasi ve toplumsal istikrarın artması, bölgenin de turist akınına uğramasına yol açtı. Turist ordularının bıraktığı çöp ve atıklar bir yana, talebin getirdiği yapılaşma ve doğal bozulma Adalar’ı hızla tahrip ediyor. Diğer bölgelerde turizmi destekleyen hükümet, Galapagos içinse yapılaşma ve turist sayısına yönelik bazı kısıtlamaları devreye sokmayı planlıyor.
Barselona
İspanya’nın en büyük ikinci kenti olan Barselona’nın merkez nüfusu 1.6 milyon, kırsal kesimle birlikte metropolitan nüfusuysa 3.2 milyon. Ancak şehre her yıl gelen ziyaretçi sayısı, özellikle Türkiye ve Mısır’daki terör eylemleri ve istikrarsız sosyo-ekonomik durum nedeniyle oralardan kaçan turistlerin de kısmen eklenmesiyle, 30 milyonu aşmış durumda. Aşırı turizmin yıkıcı etkisini azaltmak isteyen Barselona kent meclisi, şehir merkezinde yeni otel açılmasını ve kapanacak olanların yerine de yenisinin yapılmasını yasakladı. Meclis ayrıca merkez dışında yapılacak yeni oteller için de tüm zamanlar için toplam 11 bin yataklık üst sınır koydu.
Machu Picchu
Peru Hükümeti, geçtiğimiz Temmuz’da Inka Uygarlığı’nın büyüleyici başkentine gün içinde giriş sayısını ikiyle sınırladı; Buna göre ziyaretçiler ören yerine biri sabah biri de akşam üstü olmak üzere iki belirli saatte ve sadece resmi kılavuzların eşliğinde giriş yapabiliyor. Ziyaretçi gruplarının ören yerinde izleyecekleri rota da önceden çizildi ve bu rotanın dışına çıkılmasına izin verilmiyor.
Büyük Set Resifi
Resifler ve yağmur ormanları, gezegenimizin akciğerleri. Dünyanın en büyük resif sistemiyse, Avustralya’nın Queensland eyaleti açıklarında bulunan, birbirinden ayrı 2 bin 900 resif ve 900 adadan oluşan, 344 bin 400 km² alanıyla Büyük Set Resifi. Yılda 2 milyondan fazla turistin ziyaret ettiği doğal rezerv, pek tabi turist akını ile artan kimyasal madde ve atıklarla hızla kirleniyor. Sıkı çevre yasalarının uygulansa da bölgeye gelen turist sayısıyla birlikte artan atık ve kimyasal madde miktarına karşı Avustralya Hükümeti yeni önlemler almayı planlıyor.
Koh Khai Adaları
Phuket’e denizden 30 dakika uzaklıktaki adalar, uluslararası turizmin son on yılda keşfettiği bir cennet. Bölgeye turist akını o denli ani ve hızlı arttı ki, bozulma sinyalleri vermeye başlayan ekosistemi korumak isteyen Tayland Hükümeti 2016’da tertemiz turkuvaz suları ve beyaz kumlarıyla baş döndüren adalara turist ziyaretlerini tümden yasakladı.
Okinoşima
UNESCO Dünya Mirası listesindeki Okinoşima, Japonya’nın en kutsal adalarından biri. Kadınların ayak basamadığı adaya erkek ziyaretçilerin gelmesi de adada yerleşik rahiplerce hiç hoş karşılanmıyor. Belki turist akını yok ama ada özellikle Japonya’da ve uzak Asya’da o denli ünlü ki bıraksanız hızla turistikleşebilir durumda. Neticede ne kadar saygılı olmaya çalışsa da turist turistliğini yapıyor, başka bir boyutta tapınan rahiplerin konsantrasyonunu ‘selfie’lerle bozuveriyor. 🙂
Görseller: Wikimedia Commons
Kimisi çok bekler gelmez , kimisi yasak koyar. Ama şu gercekki, turistler kapitalizmin gerçek yüzü